Nieuwe of St Elisabeth Gasthuis

Adres

Spiegelstraat 13, Zutphen

Restauraties

In mei 1959 begon onder leiding van het Wijnhuisfonds een omvangrijke restauratie voor de toenmalige eigenaar, de likeurstokerij en wijnhandel Vetter en Co. Nu het onderkomen van Regionaal Archief Zutphen.

 

Bijzonderheden

In 1442 stichtten Engelbert Kreynck en Jutte van der Voorst op deze plaats het Nieuwe of Sint Elisabeth Gasthuis, mogelijk in een gebouw dat in de tweede helft van de vijftiende eeuw is vervangen door het huidige. In 1625, een jaar na de pestepidemie, werden het Elisabeth Gasthuis en het Heilige Geest Gasthuis samengevoegd en ondergebracht in het leegstaande Sint Catharinaklooster in de Nieuwstad. Vanaf toen was in het gebouw het Vreemde of Diaconieweeshuis van de Nederlands Hervormde Gemeente gevestigd (voor de burgerweeskinderen was er al sinds 1564 het Burgerweeshuis). In 1812 veranderde de functie van het pand in woonruimte en graanbergplaats. In 1885 verkocht de Hervormde Gemeente het pand en werd het een pakhuis. In de twintigste eeuw kreeg het een bedrijfsfunctie.

In het voorjaar van 1976 betrok het Stadsarchief  Zutphen de panden naast het middeleeuwse pand. In 1987 heeft de gemeente ook het middeleeuwse pand gekocht. Twee jaar later opende hier de studiezaal.
Het is geheel van baksteen en heeft nooit binnenmuren gehad. Uit dendrochronologisch onderzoek is gebleken dat het hout voor de kapconstructie kort ná de stichting in 1442 is gekapt. Aan de Spiegelstraat is een hijsluik met afdak.

 

Literatuur

[1] Jaarverslag 1959 Wijnhuisfonds

[2] Jaarverslag 1966 Wijnhuisfonds
[2] J. van der Kluit. Het Vreemde of Diaconieweeshuis. Tijdschrift voor de historie van Zutphen en omgeving